Meknes

Fas'ın ortalarında yer alan Meknes'in tarihi 8. yüzyıla kadar uzanmaktadır. 10. yüzyılda günümüzdeki şehir alanına Miknasha'daki Berber kabilesi yerleşiyor ve şehir bugünkü adını alıyor. Molla İsmail (Moulay Ismail Al-Alavi) (1672-1727) yönetindeki hanedanlık zamanında, şehir büyük ölçüde genişletiliyor ve Fas'ın başkenti oluyor. Gücünü ve zenginliklerini göstermek için görkemli bir şehre dönüştürülürken çok sayıda cami, medrese, çeşme, kapı (tak), bahçeler, meydanlar, çarşılar, saraylar, su havzaları yaptırılıyor ve şehrin güvenliğini sağlamak için de şehir 40 km. uzunluğunda surlarla çevriliyor. Fas'ın günümüzde 6. büyük şehri olan Meknes'deki Medina, 1996 yılında UNESCO Dünya Mirası Listesi'ne dahil edildi.
Gezgin ve turistlerin çoğu için Meknes ana destinasyon değildir. Genellikle Rabat ve Fes arasında yolculuk yapılırken günübirlik gezilen bir yerdir. Zaten 5-6 saat içerisinde şehrin önemli turistik noktalarını tadını çıkararak görebilirsiniz ki biz de Rabat'tan Fes'e giderken şehri gezdik. Öğleden sonra ilerleyen saatlerde şehre ulaştığımız için, notlarımızda olan her yeri görme şansımız olmadı ancak önemli turistik noktaları gördük, diğerlerini ise sizlere, notlarımızdaki bilgi olarak söyleyeceğiz. Eksik yerleride kısmet olursa bir başka gezimizde görürüz deyip, şehri anlatmaya başlayalım.

Şehre ulaşım: Meknes'e ulaşımın en pratik yolu, diğer şehirler içinde geçerli olan trenlerdir. Tüm büyük Fas şehirlerinden Meknes'e tren ile ulaşabilirsiniz. Şehirde iki tren istasyonu bulunmakta, bunlarda Gare Al Amir Abdul Kader İstasyonu şehre daha yakın ve küçük istasyon olarak bilinir. Ana tren istasyonu ise Gare De Meknes İstasyonu şehre daha uzaktadır. Ana tren istasyonu dediğimize bakmayın, Fransızlardan kalma bu istasyonda küçük ve eskidir. Tren ile Fes'den 50 dk.da, Rabat'tan 2 saatte, Casablanca'dan 3 saatte, Tangir'den 4 saatte ve Marrakech'ten 6,5 saatte Meknes'e ulaşabilirsiniz. Meknes'e otobüs ile ya da yakın şehirlerden grand taksi ile de ulaşabilirsiniz ancak taksi için sıkı pazarlık yapılması gerektiğini unutmayın.
Şehir içi ulaşım: Önemli yerlerin büyük kısmı birbirine yakın mesafede olduğu için yürüyebilirsiniz. Daha uzak mesafelerde petit taksi kullanabilirsiniz, bir de faytona benzeyen keleş dedikleri at arabasını da keyif maksatlı kullanabilirsiniz.

Gezilecek yerler: Meknes'deki en önemli tarihi eser ve şehrin simge yapısı Zafer Kapısı olarak da bilinen, El Mansur Kapısı'dır (El Mansour Al-Laj). Sultan Molla İsmail'in şehre bıraktığı en önemli izlerden biri. Fas'ın belki de en güzeli olan Kapı'nın inşasını bitirmek ise 1732 yılında, oğlu Molla Abdullah'a kısmet olmuş. Kapı'nın yüksekliği 16 , genişliği ise 8 metredir. At nalı şeklinde bir kemeri var. Mermer sütunları ve geometrik süslenmiş porselenlerin renk kontrastı ise mükemmel. Fotoğrafını insansız çekmek pek mümkün değil çünkü hemen ön tarafı şehrin cazibe merkezi olan bir meydan.

Kapı'nın önündeki kocaman ve kalabalık meydan, yerellerin büyük keyif alarak doldurdukları, Hadim Meydanı (Hadim Square). Marrakech'teki ünlü Jmaa El Fnaa Meydanı'nın biraz küçüğü ama oradki kadar renkli ve sesli. Maymun, midilli, devekuşu, yılan, sülük, yiyecek tezgahları, kına yapan kadınlar, müzik ve daha fazlası. Etrafı kafe ve dükkanlarla çevrili meydanda bol bol fotoğraf çekin ve gerçek Fas'ın tadını çıkarın.

Bizim zamanımız kısıtlı olduğu için mecburen kalan zamanımızı burada, meydanda harcadık. Sizin zamanınız olur ise notlarımızda yazan ama görmediğimiz buradaki önemli yerleri not düşelim. Meydanın arkasında, Kapı tarafının ters istikametinde bulunan Dar Jamai Museum, Bou Inania Medresesi (Madrasa Bou Inania) ve yanındaki Büyük Camii (Grande Mosquee) ile Kapı'nın arka tarafında bulunan yeraltı hapishanesi Prison Kara ve hemen onun yakınında bulunan Molla İsmail'in Mozolesi (Mausoleum of Moulay Ismail) görülmesi gereken önemli noktalar.
Meknes'de turistlerin ilgi gösterdiği yerlerin bir diğeri Agdal Sulama Havuzu. 150 m X 320 m ebatlarında ve 5 m derinliğindeki bu dev suni havuzu da yaptıran yine Sultan Molla Ismail olmuş. Şehrin kuşatma altında olması veya kuraklık gibi istenmeyen durumlara tedbir amaçlı yapılmış ve şehre içme suyu, tarlaların sulanması gibi amaçlarla kullanılmış. Havuzun suyu, Orta Atlas Dağları'ndaki Wadi Bufekrane'den ve Sahrij yakınlarındaki kazılmış 10 adet kuyudan geliyor. Bugün içinse Meknes yerellerinin ailece kullandıkları bir mesire alanına dönüşmüş. Bir araçla gelinmesi gerektiği ve görülmese de pek bir şey kaybetmeyeceğiniz için, bizim yaptığımızı yapmayıp, yukarıda söylediğimiz göremediğimiz yerlere bu zamanı ayırmanızı öneririz.

Şehrin etrafını çevreleyen surlarda ana giriş kapısı olan El Mansur Kapısı'ndan başka çok sayıda daha harika kapı bulunuyor. Babel-Khemis Kapısı (Babel- Khemis Gate) ile gördüğümüz diğer kapılarda Fas'lı zanaatkarların ustalıklarına şahit olacaksınız.

Şehrin çarşılarında geleneksel ürünler satın alabilirsiniz ama daha çok yerellere hitap ettiğini söyleyebiliriz. Toplam yaklaşık 3-4 süren Meknes gezimizi hava karadığında sonlandırıyoruz, istikametimiz Fas'ın önemli şehirlerinden bir başkası olan Fes.